Een klassiekertje in wording

– Staantribune

Taalvondsten en versprekingen in de voetbalsport

Louis van Gaal die een sterk team als ‘different cook’ kwalificeert, Ronald Koeman die zegt dat zijn ploeg ‘fortraffic’ heeft gespeeld. Johan Cruijff die wilde dat er ‘met het mes op de schede’ gespeeld werd. En een middenvelder die in een ‘zespuntenwedstrijd’ als een ‘stofzuiger’ over het veld rent en met zijn ‘chocoladebeen’ de bal in ‘de winkelhaak’ schiet.

Voetballers en trainers worden niet betaald om te praten, maar doen het wel continu. Waar komen termen als ‘salonremise’ en ‘tiki-taka’ vandaan? Wat zijn de mooiste woorden in het voetbal en waar moeten we zo snel mogelijk vanaf? En waarom is het zo leuk om ‘pienantie!’ te roepen?

Over het boek

Tijdens het WK voetbal van 2014 schreef ik voor nrc.next elke dag een stukje over een mooi voetbalwoord. Over tiki-taka, de Außenbahnspieler, de ziekenhuisbal en allerlei andere. Het waren kleine stukjes over herkomst, gebruik en waarom ik zo’n woord mooi vond.

In de aanloop naar het EK voetbal van 2016, waar Oranje zich per abuis niet voor plaatste, breidde ik die verzameling stukjes uit. Ook over de clichés (hoog in de concentratie, door de ondergrens zakken) en wonderlijke versprekingen (twee voetballers die ‘in hetzelfde beschuitje’ zitten, of dit interviewtje met Frank de Boer) schreef ik, en ik vulde het aan met wat commentatorpoëzie.

We vergaten te voetballen was mijn eerste non-fictieboek. Het verscheen in mei 2016.

Stukje

Het ‘stukje’ is niet alleen in de voetbalwereld, maar zéker ook daar, veelgehoord.
    ‘Deze overwinning geeft een stukje houvast.’
    ‘Je ziet dat we zonder Kuyt toch een stukje ervaring missen.’
    ‘Dit Ajax mist een stukje topsportbeleving.’
  Het ‘stukje’ viel me ooit voor het eerst op bij mijn rij-instructeur, die het binnen één lesuur gerust over zowel ‘een stukje concentratie’, ‘een stukje kijkgedrag’ en ‘een stukje slim invoegen’ kon hebben. Maar voetbalcoaches grossieren er ook al een tijdlang in. Al deed Cambuur-trainer Henk de Jong het vorig jaar op een opvallende manier: ‘Een aantal van mijn aanvallers speelde meisjesvoetbal,’ zei hij na een verloren wedstrijd. ‘Ik had een stukje van hun broekjes af moeten knippen, dan hadden ze rokjes aan gehad.’
    Kijk: daar werd het woord wél correct toegepast. Maar ja, zul je altijd zien: klopt het taalkundig een keertje wel, ontstaat er ophef over de inhoud. Voetballende vrouwen voelden zich beledigd en De Jong moest zich een dag later verontschuldigen. (‘Ik bedoelde er niets mee. Ik ben juist stapelgek met vrouwen.’)
    Einde affaire? Ja. Alhoewel, in de reacties van een voetbalsite las ik: ‘Je mag tegenwoordig niks meer zeggen. Een stukje voetbalhumor hoort erbij.’

90

Uit alle stukjes blijkt dat Zantingh een groot liefhebber is – van voetbal, van taal, en van gedegen onderzoek.

– NRC

Peter Zantingh, he did it: alle eigenaardige versprekingen en taalvondsten tot aan de bron uitgeplozen en gebundeld. […] Een klassiekertje in wording.

– Staantribune

Een kostelijk werkje.

– Trouw

Prachtige anekdotes over de taal van voetballers.

– Frits Spits

Bestellen

We vergaten te voetballen is hier en daar nog te koop, maar ik weet niet voor hoelang nog. Ik heb zelf nog wel wat exemplaren liggen. Je kunt er (voor een vriendelijk prijsje) een bestellen via e-mail, dan neem ik snel contact met je op.