Er draaide iets in de achtste aflevering van het vierde seizoen. Om de opvolgingskwestie ging het voor mij niet meer in Succession, al heel lang niet meer. In het eerste seizoen, ja, toen zeker, toen Kendall over straat rende om nog op tijd zijn vote of no confidence te kunnen onderschrijven en zo z’n vader het bedrijf uit te wippen. Daarna nog een of twee keer, misschien. Later ging het over het voortbestaan van het hele bedrijf, waarmee des te meer op het spel stond. Niet meer wie de nieuwe baas zou worden, maar of Waystar Royco neergehaald of opgeslokt zou worden. Toen er misstanden onder het tapijt geveegd bleken, toen de FBI binnenviel, toen Kendall aan het eind van het tweede seizoen nog eens probeerde zijn vader voor de bus te gooien. En toen aan het eind van het derde seizoen een bittere eindstrijd tussen Logan en de drie kinderen op komst leek, met als inzet het voortbestaan van het familiebedrijf én de familie zelf.
Dat was waarom de laatste paar afleveringen voor mij voelden als een stap terug. Het ging toch weer over de opvolging. Wat ons al die tijd al door de titel van de serie beloofd was, natuurlijk, maar als kijker kon me het niet zoveel meer schelen. De kinderen, elk op hun eigen manier al door midden gebroken, deze not serious people, wrongen zich toch weer in bochten, in bedrog en dubbelspel, om aan het eind de anderen voor te blijven. Wat zou het uitmaken? Waarom wílden ze het überhaupt, behalve om te voldoen aan de nooit aflatende, alles vermorzelende behoefte het machtsspel te winnen?
Tijdens die achtste aflevering werd ook de Amerikaanse democratie aan het beest gevoerd. Ik kon van dat machtsspel nog wel genieten zolang het zich afspeelde achter de grote ruiten van de zoveelste verdieping van het zoveelste luxueuze New Yorkse gebouw. Dáár speelde Succession zich af, binnen die wereld, en niet in de onze. Maar nu ging het over een Amerikaanse verkiezingsavond, over de reële mogelijkheid dat een demagoog president werd, en nog steeds ging boven alles dat ze als hij won de overname van het bedrijf konden blokkeren. Logan Roy maakte marktkeuzes die alles in ogenschouw namen (‘What are people?’ vroeg hij zich hardop af in de eerste aflevering van het seizoen. ‘They’re economic units’), Kendall en Roman maakten machtskeuzes die alleen over henzelf gingen.
Dat deed me wat, omdat de echte wereld doorbrak en het spel dáármee gespeeld werd. Omdat het niet eens onrealistisch was.
Om het tot een climax te laten komen moet in de laatste twee afleveringen, dacht ik, álles op het spel komen te staan. Het voortbestaan van het bedrijf, de nalatenschap van Logan, de plek in Amerika’s geschiedenis. Hun levens zelfs, in de brede zin van het woord. Dat was niet zo, niet echt. Het was toch weer: van wie is Waystar Royco straks, en wie van de drie wordt de CEO?
Om vervolgens gelukkig wel het enige juiste antwoord te geven: geen van hen.
Succession was zo goed geschreven. Zo ongeëvenaard goed, en dat ga ik vooral missen. Ik zat soms met mijn handen voor mijn ogen om hoe ondraaglijk het was deze mensen elkaar tot het uiterste te zien drijven en tegelijkertijd hardop te lachen om hoe ge-wel-dig het geschreven was.
Soms keek ik een andere serie en merkte ik weer hoe goed Succession was. In de eerste aflevering van The Bear, toch een van de beste series van 2022, staat Carmy’s zus bij de achterdeur van de broodjeszaak die hij sinds kort runt. Ze staat daar omdat ze hem steeds maar niet kon bereiken. Hij is afhoudend, gehaast, zij wil tot hem doordringen. Tevergeefs. ‘I love you’, zegt ze ten slotte, futloos, maar hij bedankt alleen onder z’n adem voor een spijkerjasje dat ze hem bracht en doet de deur dicht. En dan blijft ze daar staan en zegt ze nog in zichzelf: ‘You’re welcome’. Tja, dacht ik, dat hebben we al zo vaak gezien. Zo’n moment, een personage dat na een gesprek teleurgesteld achterblijft, alleen met de camera, en dan in verslagenheid nog één zinnetje toevoegt aan het gesprek dat al afgekapt is. Ondenkbaar dat Succession dat zou doen. Het was, ook toen het plot een beetje uit zicht raakte, van zin tot zin zó goed geschreven.
Wat blijft er over, wat blijft hangen? Persoonlijke dingen, hóé ik keek. Een aflevering, hooguit twee achter elkaar, meer ging niet. Dan recaps lezen, podcasts erover luisteren. Ik keek midden in de nacht in een hotelkamer in Ehingen, waar ik was om research te doen voor mijn roman en niet kon slapen. Ik keek de afleveringen van dit vierde seizoen overdag, met onze dochter Ilvy op schoot, enkele maanden oud, slapend. Ze schudde mee als ik moest lachen.
Scènes, in het geheugen gegrift, losse zinnen. I gotta level with you, because if I eat any more songbirds I’m gonna hurl. De laatste momenten van het eerste seizoen, Kendall die zich van zijn natte kleren en alles wat er gebeurd is ontdoet en met zijn kinderen danst op ‘I Wanna Dance with Somebody’ van Whitney Houston. Het gestuntel van Greg tijdens de hoorzitting in de Senaat. Shiv and Tom op het strand. I wonder if the sad I’d be without you would be less than the sad I get from being with you. De laatste scène van ‘The Raid’, de muziek eronder. Hoe goed Brian Cox is. It’s like Jaws. If in Jaws, everyone worked for Jaws. Waar is Marcia? Shopping in Milan, forever. De geweldige aflevering over Logans overlijden, drie kwartier zinderende, hartverscheurende televisie rond een iPhone op speaker, en hoe aandoenlijk de uiteengevallen Roman heel even aan Connors mouw gaat hangen als die erbij staat. De soundtrack van Nicholas Britell. Mogadishu? A little bit car-bomby.
Tom en Shiv aan het eind, een duistere spiegeling van het slot van The Graduate. Roman aan het eind, verlost. Kendall aan het eind, gebroken. Het voornemen op een dag nog eens te beginnen bij seizoen 1, aflevering 1.