In een aflevering van Seinfeld rijdt George naar huis na een vergadering op het werk, waar een collega hem voor schut heeft gezet. Pas achter het stuur weet hij wat hij terug had moeten zeggen, maar ja, dan is het al te laat.

Daar moest ik in de nacht van vrijdag op zaterdag aan denken. Ik lag wakker en zat nog in m’n hoofd met de recensie van mijn tweede boek in de weekenduitgave van de Volkskrant, die ik ’s avonds laat al in de digitale editie had gelezen. De recensie is niet positief: het is “al met al een tobberig geval”. Twee sterren.

Ik moest aan George denken omdat die situatie zo herkenbaar is. In het Engels is er een prachtige term voor: staircase wit, weer afgeleid van het al even mooie Franse l’esprit de l’escalier. De reactie die je had moeten geven toen het ertoe deed, maar je denkt er pas aan op de terugweg – of, als je de term letterlijk opvat, als je de trap afloopt.

Als je een boek uitbrengt, is dat een pakketje met het punt dat je wil maken én meteen alle argumenten die je daarvoor weet aan te dragen. Een recensie maakt daar een kortstondige dialoog van: je kunt gelijk krijgen, of je punt wordt weerlegd met tegenargumenten. Daarna is de kous sowieso af. Een schrijver reageert niet daarna nog eens inhoudelijk op de recensie. Dat is een doodzonde.

Natuurlijk bedacht ik ’s nachts waarom ik vond dat de Volkskrant ongelijk had, want dat doe je nu eenmaal. Maar ja, ik liep dus al op de trap.

Als de recensie positief was geweest, had ik er veel gewicht aan gehangen. Dan had ik iedereen erover verteld, dan was mijn blije tweet erover geretweet door mijn uitgeverij en had ik er op Facebook ongeveer honderd likes voor gekregen. Maar als hij negatief is, moet ik er óók gewicht aan geven, anders is het hypocriet. Dus deelde ik hem evengoed op Twitter.

Verder baalde ik er een dag lang van – met tussenpozen, want ik zette ook koffie, at brood, luisterde naar Spinvis en bracht met Football Manager Everton één seizoen na hun degradatie alweer terug naar de Premier League.